Medisyn

Στη  διαφορική διάγνωση της νόσου Cushing της υπόφυσης (υπερέκκριση ACTH),των αυτόνομων νεοπλασιών της υπόφυσης οι οποίες παράγουν ACTH (π.χ. σύνδρομο Nelson), του υποϋποφυσισμού με ανεπάρκεια ACTH και του συνδρόμου έκτοπης ACTH

Οι συγκεντρώσεις της ACTH εμφανίζουν μια ημερήσια διακύμανση, με υψηλά επίπεδα το πρωί και χαμηλά επίπεδα το βράδυ. Επομένως, όπως συμβαίνει και με την κορτιζόλη, είναι σημαντικό να είναι γνωστή η ώρα συλλογής του δείγματος πλάσματος για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

Σε ασθενείς που λαμβάνουν περισσότερα από 5mg/day της βιοτίνης, ένα δείγμα πρέπει να ληφθεί όχι νωρίτερα από οκτώ ώρες μετά από προηγούμενη δόση.

Πλάσμα (EDTA) χωρίς αιμόλυση και λιπαιμικότητα, που λαμβάνεται σύμφωνα με τις εργαστηριακές διαδικασίες ώστε να διασφαλίζεται  η ακεραιότητα του δείγματος. Αποχωρίζεται το πλάσμα από τα κύτταρα με φυγόκεντρηση όσο γίνεται πιο γρήγορα ή τοποθετούνται αμέσως σε πάγο μέχρι την φυγόκεντρηση.

Σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος 16 ώρες, ψύξης 24 ώρες και κατάψυξης 28 ημέρες.

Δεν υπάρχει δυνατότητα πολλαπλών κύκλων κατάψυξης -απόψυξης.

Δείγματα ορού ή άλλους τύπους δειγμάτων πλάσματος

0,5 mL, κατάψυξη (-20°C).

Σε pg/mL

• Η έκκριση της ACTH ρυθμίζεται από την κορτικοεκλυτίνη (CRH) και από την αντιδιουρητική ορμόνη (ADH). Η κορτιζόλη δρα με ανατροφοδότηση στην υπόφυση και τον υποθάλαμο, αναστέλλοντας την έκκριση της ACTH και της CRH. Η βασική (όχι υπό συνθήκες στρες) έκκριση της κορτιζόλης χαρακτηρίζεται από έναν ευδιάκριτο κιρκάδιο ρυθμό, με υψηλότερα επίπεδα τις πρώτες πρωινές ώρες και χαμηλά επίπεδα αργά το βράδυ. Σε συνθήκες στρες η κιρκάδια διακύμανση αμβλύνεται.
• Στους ασθενείς με  πρωτοπαθή ανεπάρκεια του φλοιού των επινεφρίδιων ανεπάρκεια του (ασθένεια Addison), η ACTH πλάσματος είναι συχνά αρκετά αυξημένη, συνήθως επάνω από 250 pg/mL. Στη δευτεροβάθμια ανεπάρκεια του φλοιού των επινεφρίδιων, το ACTH πλάσματος είναι πιεσμένη, συνήθως κάτω από 50 pg/mL.
• Σε επινεφριδιακά αδενώματα και καρκινώματα τα επίπεδα κορτιζόλης δεν καταστέλλονται από υψηλές δόσεις δεξαμεθαζόνης, ενώ το ίδιο ισχύει για τα επίπεδα ACTH και κορτιζόλης σε έκτοπη παραγωγή ACTH από όγκους.

• Η ελαττωμένη έκκριση ACTH από την υπόφυση ονομάζεται δευτεροπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια. Τριτοπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια προκαλείται από την αδυναμία του υποθαλάμου να παράγει κορτικοεκλυτίνη (CRH) ενώ ως πρωτοπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια ορίζεται η απώλεια επινεφριδιακών ορμονών εξαιτίας καταστροφής ή ανεπάρκειας του επινεφριδιακού φλοιού. Όλοι οι ασθενείς με επινεφριδιακή ανεπάρκεια παρουσιάζουν απώλεια βάρους.